Iedereen kent het gezegde: geen vrijheid zonder verantwoordelijkheid.
Maar omgekeerd geldt dat net zo hard.
Geen verantwoordelijkheid zonder vrijheid.
Je kunt niet tegen Jan zeggen dat hij verantwoordelijk is om dit of dat te bereiken, als Jan geen enkel middel heeft om dat doel te halen. Als hij niet de vrijheid heeft om iets zelf te bereiken, maar volledig afhankelijk is van anderen, kan hij ook geen verantwoordelijkheid nemen. Je hebt naast middelen ook keuzevrijheid nodig om ergens heen te gaan.
Wie is vastgebonden, die loopt niet.
Toch kennen wij allemaal de situatie waarin we het moeilijk vinden om iemand vrijheid te gunnen.
Denk aan de informele leider in een woongroep, die zo hard brult dat iedereen eens wat mondiger moet worden, dat niemand meer wat durft te zeggen. Denk aan de werkgever die wel wil dat zijn mensen outside the box denken, maar eerst wil weten hoe groot die box is, van welk materiaal, en welke leverancier de box tegen welk budget kan leveren.
Denk aan de corporatie, die klaagt dat haar huurders zo moeilijk te porren zijn voor leefbaarheidsprojecten in de wijk, maar intussen bij elk concreet voorstel van wijkbewoners bezwaren ziet en initiatieven zelfs verbiedt.
Als je wil dat mensen verantwoordelijkheid nemen, zul je er mee moeten leven dat je zaken uit handen moet geven, en niet alles precies op jouw manier gebeurt.
En als je dat niet wil? Dan moet je die verantwoordelijkheid gewoon lekker bij jezelf houden. Je verordonneert top down hoe jij het wil, tot in de details, en je went er aan dat innovatie verdwijnt, iedereen om je heen met een ongelukkig gezicht je controles ondergaat, en initiatiefloos en lijdzaam toeziet hoe alles in het honderd loopt wanneer je even niet oplet.
Aan jou de verantwoordelijkheid om anderen hun vrijheid te gunnen. Want wie anderen geen verantwoordelijkheid gunt, die moet alles zelf doen.